و سالانه بیش از 70 هزار مورد جدید سرطان در کشور اتفاق می‌افتد که بیش از 35 هزار مورد آن منجر به مرگ می‌شود، با این وجود هنوز در کشور انستیتو ملی سرطان نداریم.
دکتر عبدالله فضل علیزاده، رئیس انجمن سرطان ایران در این رابطه به همشهری گفت: متأسفانه به حدی رشد این بیماری در جهان سریع است که طبق پیش‌بینی‌های انجام شده این بیماری تا 5 سال آینده دومین عامل مرگ‌ومیر محسوب خواهد شد و از بیماری‌های قلبی پیشی خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه سرطان به مفهوم خاص کلمه به معنای رشد غیرقابل کنترل سلول‌ها خارج از قاعده DNA است، ادامه داد: برخی سرطان‌ها در ایران برخلاف سایر بیماری‌ها برای مردم و حتی برای متخصصان به خوبی شناخته شده نیست و متأسفانه بسیاری از بیماران درگیر با سرطان دستگاه گوارش به درمان کلاسیک در ایران جواب نمی‌دهند.وی بیان داشت: مهم‌ترین مشکلی که در کنترل بیماری سرطان در کشور ما وجود دارد این است که پایگاهی برای ثبت سرطان و بررسی آماری آن نداریم تا دانشمندان، پژوهشگران، سیاستگذاران و پزشکان کشور بتوانند با استفاده از آن برای کنترل این بیماری اقدام کنند.
وی یاد‌آورشد: این مسئله باعث شده که هیچ آمار قابل اتکایی درباره بیماری سرطان، شیوع آن و پراکندگی انواع آن در کشور نداشته باشیم، در حالی که در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا با استفاده از پایگاه اطلاعات سرطان، تا حد زیادی توانسته‌اند بیماری سرطان را کنترل کنند، البته در ۲ یا ۳ سال اخیر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت اقداماتی را در این زمینه شروع کرده است اما هنوز در اول راهیم.
فضل‌علیزاده اظهارداشت: آمارهای جهانی نشان می‌دهد، بیماری سرطان به‌خصوص از سال ۱۹۵۰ در دنیا روز به روز افزایش می‌یافت اما از سال ۱۹۹۲ با برقراری نظام ثبت سرطان و ایجاد پایگاه اطلاعات این بیماری در کشورهای پیشرفته هر سال ۲ درصد از میزان بروز و شیوع این بیماری در این کشورها کاهش یافته است.
رئیس انجمن سرطان ایران اذعان کرد: در سال ۱۹۹۲ میلادی ۱۱ میلیون نفر در دنیا مبتلا به سرطان شدند و ۷ میلیون نفر نیز به همین علت جان خود را از دست دادند که ۴۵درصد آن در آسیا، ۲۶درصد در اروپا، ۱۴درصد در آمریکای شمالی، 8درصد در آمریکای مرکزی و جنوبی، ۶درصد در آفریقا و یک درصد در استرالیا بوده است.
وی تصریح کرد: با در نظر گرفتن این روند و کنترل قابل توجه این بیماری در کشورهای غربی از طریق تشخیص زودهنگام سرطان، اگر این اقدام در ایران انجام نشود، با توجه به هرم سنی جمعیتی و پیرشدن جمعیت طی ۲ یا حداکثر ۳ دهه آینده سرطان در ایران افزایش خواهد داشت.
به گفته او، در راستای اجرای برنامه کنترل سرطان در کشور، لازم است سیاستگذاران بهداشتی افزایش آگاهی عموم جامعه را در مورد سرطان به‌عنوان اولویت بهداشتی در نظر بگیرند و با مذاکره مستمر با رسانه‌های جمعی، پیشگیری از سرطان را به‌صورت جدی در دستور کار خود قرار دهند.
وی اضافه کرد: براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی بیش از 40 درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری است. به عبارت دیگر، با اجرای برنامه پیشگیری از مصرف دخانیات، آموزش فعالیت فیزیکی، تغذیه سالم، کاهش مواجهات شغلی و محیطی با مواد سرطان‌زا، کاهش مواجهه به نور خورشید و آموزش بهداشت جنسی، می‌توان از ابتلا به بیش از 20هزار مورد سرطان در کشور با کمترین هزینه، پیشگیری کرد، اما مهم‌ترین چالش در مورد پیشگیری از سرطان، زمان‌بر بودن برنامه فوق است؛ به‌طوری که در خوشبینانه‌ترین حالت، بیش از 3دهه فعالیت مستمر لازم است تا میزان بروز سرطان کاهش یابد.
دومین چالش اجرای برنامه کنترل سرطان، غربالگری و تشخیص زودرس است. برای برخی از سرطان‌ها (پستان، کولورکتال، سرویکس، پروستات و...) در کشورهای توسعه یافته برنامه‌های غربالگری همگانی در حال اجراست، اما بنا به دلایلی چون محدودیت سرانه بهداشتی و تجهیزات، میزان پایین آگاهی جامعه در مورد اصول پیشگیری و تشخیص زودرس سرطان و خصوصیات متفاوت اپیدمیولوژی سرطان در کشوراین امرقابل اجرا نیست.
لازم است براساس شرایط فوق راهکار مناسب برای غربالگری یا تشخیص زودرس سرطان‌ها پیشنهاد شود و در قالب طرح‌های تحقیقاتی و به‌صورت آزمایشی در تعدادی از استان‌های با جمعیت محدود اجرا شود و پس از بررسی هزینه اثر بخشی و مهم‌تر از آن اثبات کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان، برای کل کشور ارائه گردد.
با توجه به اینکه اجرای چنین طرح‌های تحقیقاتی هزینه بر و البته زمان‌بر است (حداقل زمان مطالعه بیش از 5سال است)، بنابراین اجرای تحقیقات فوق با مشکل جدی مواجه خواهد شد، ولی حمایت مستمر سیاسی از تحقیقات فوق می‌تواند ضامن اجرای برنامه‌ها باشد.
پیشنهاد می‌شود به‌عنوان نخستین اولویت در درمان بیماران مبتلا به سرطان، پروتکل درمانی در هر بیمارستان با مشارکت تمامی متخصصان مربوطه ( انکولوژیست، رادیوتراپیست، جراح، روانپزشک، مددکار اجتماعی، پرستار سرطان، روان‌شناس و متخصص تغذیه) و برای هر بیمار نوشته شود و بیمار براساس آن اقدامات درمانی را دریافت کند.
همکاری و مدیریت درمانی گروهی به‌عنوان یک راهکار مناسب در شرایط فعلی می‌تواند در کاهش هزینه‌های درمانی و کاهش تاخیر در درمان بیماران مؤثر باشد. فرهنگ‌سازی در این مورد باید از مراکز دانشگاهی و علمی‌کشور آغاز شود.
درصورتی که استادان فعلی، این فعالیت را در مراکز درمانی بیماران مبتلا به سرطان شروع کنند، می‌توان امیدوار بود در دهه‌های آتی در کل کشور به‌صورت یک فرهنگ درمانی جاری شود.
حمایت وزارت بهداشت از مراکزی که این همکاری و مدیریت درمانی گروهی را شروع کردند می‌تواند ضامن اجرایی این برنامه باشد.
هرچند نیاز به پروتکل استاندارد ملی برای هر سرطان به‌عنوان یکی از اولویت‌های درمانی کشور مطرح است، اما دستیابی به چنین پروتکل‌هایی نیاز به اجرای تحقیقات بالینی (RCT) دارد که نتایج اثر بخشی روش‌های ارائه شده احتیاج به 5 تا 10 سال زمان دارد.
در حال حاضر اجرای محدود و نظارت شده RCT برای سرطان‌های شایع کشور پیشنهاد می‌شود. اجرای تحقیقات فوق با چالش‌های اخلاقی، منابع مالی و محدودیت زمانی مواجه خواهد بود.
در نهایت بیماران مبتلا به سرطان نیاز به کنترل درد و سایر عوارض سرطان دارند. همچنین اجرای یک برنامه 5ساله برای تربیت تعدادی فلوشیپ طب تسکینی در دوره‌های خارج کشور برای آموزش دانشجویان پزشکی، پیراپزشکی و دستیاران رشته‌های جراحی، انکولوژی، رادیوتراپی و بیهوشی می‌تواند سیاست مناسب آموزشی وزارت بهداشت باشد.
درخواست پزشکان برای تأسیس «سازمان ملی سرطان»
جمعی از پزشکان متخصص با هدف ساماندهی به وضعیت بیماران سرطانی، خواستار تأسیس «سازمان ملی سرطان» از سوی مجلس و دولت شدند.
به گزارش فارس، فرهاد سمیعی، رئیس انجمن رادیوتراپی انکولوژی ایران گفت: هم اینک جای خالی سازمان ملی سرطان که مسئولیت‌هایی همچون مسائل تشخیصی، درمانی، آموزشی و در مجموع مدیریت و ساماندهی مسائل مربوط به سرطان را در کشور عهده‌دار باشد، به‌شدت احساس می‌شود.
وی با اشاره به اینکه پیش از انقلاب سازمان مبارزه با سرطان زیر نظر مستقیم وزیر بهداشت قرار داشت، یادآور شد: پس از انقلاب و با طرح ادغام، این سازمان منحل شد و تاکنون نهاد متمرکزی برای مبارزه با سرطان در کشور ایجاد نشده است.
